Trochę z historii naszej szkoły.
Liczba ludności Pszowa rosła wraz z rozwojem kopalni „Anna” i napływem nowej ludności. Musiano więc pomyśleć o budowie dużej szkoły. W 1926 roku zakupiono teren należący do dworu pszowskiego i w 1927/28 Stefan Ociepka z Rybnika rozpoczął budowę nowej szkoły. Szkoła została ukończona w 1929 roku.
6 października ksiądz kanonik Knosala w obecności naczelnika, władz szkolnych i administracyjnych oraz prezesów związków kulturalno – oświatowych poświęcił szkołę imienia wojewody doktora Grażyńskiego.
Nowa szkoła była okazała, posiadała bibliotekę, boisko, salę gimnastyczną.
W roku 1938 w skład Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej nr 1 wchodzili: Ignacy Pradelok – kierownik szkoły, Izydor Michalski, Konstanty Oleszczuk, Bolesław Maciejewski, Jan Tlałka, Stanisław Wicher, Wiktor Faba, Kazimierz Hess, Ryszard Potysz, Maria Basztonowa, Franciszka Pietruszczanka, Wiktoria Kneskówna, Elżbieta Jeszkówna, Faustyn Wranka.
30 sierpnia 1939 roku ówczesny inspektor szkolny Józef Szafran poinformował kierowników szkół, że obowiązek szkolny zostaje chwilowo zawieszony i przekazał instrukcje postępowania w razie ewentualnego wybuchu wojny.
W czasie wojny w pszowska szkoła była kwaterą dla cofającego się wojska niemieckiego, a później radzieckiego. Władze radzieckie zorganizowały tu nawet dwukrotnie szpital. Po opuszczeniu szkoły przez sowietów przystąpiono do porządkowania i remontu szkoły. Budynek w czasie ostrzałów artyleryjskich został uszkodzony, sprzęt szkolny był bardzo zniszczony, a w prawie każdej sali lekcyjnej były śmieci, gruz i kał ludzki. W 1945 roku władze szkolne inspektoratu rybnickiego za główne zadanie wyznaczyły sobie uporządkowanie bazy szkolnej (budynków, pomocy szkolnych, bibliotek). Pszowscy nauczyciele: Franciszka Pietruszczanka, Franciszek Kantor wraz z kierownikiem szkoły, Michałem Górniakiem, korzystając z pomocy Samorządu Gminnego, doprowadzili pięć sal lekcyjnych do takiego stanu, że można było rozpocząć lekcje.
Nowy rok szkolny rozpoczął się 28 maja 1945 roku nabożeństwem w kościele, po którym dzieci udały się na boisko szkolne. Tam wygłosił przemówienie kierownik szkoły Michał Górniak. W tym dniu odbyło się również zebranie Rady Pedagogicznej. Była to szkoła siedmioklasowa. 556 uczniów podzielono na 13 oddziałów. Rozpoczętą naukę utrudniał brak podręczników i pomocy naukowych. Ogromna większość dzieci nie umiała czytać, nie znała też zasad pisowni polskiej. Po kilku dniach zamiast podręczników zakupiono pisma. Dla klas wyższych była to „Nauka i Czyn”, a dla klas młodszych „Poranek”. Do 15 lipca 1945 roku zorganizowano w szkole Związek Harcerstwa Polskiego i Polski Czerwony Krzyż. Zaczęła też działać Rada Rodzicielska w skład której weszli: Karol Michałek – jako przewodniczący, Hubert Włoczek – zastępca, pani Pajerowa – sekretarz oraz Antoni Krakowczyk pełniący funkcję skarbnika. W czasie wakacji naprawiono 5 kolejnych izb lekcyjnych na II piętrze, wyremontowano mieszkanie dla nauczycieli.
Problemem był też brak opału. Z tego powodu w roku szkolnym 1946/47 trzykrotnie przerywano naukę.
Dzięki kierownikowi szkoły do końca sierpnia 1948 roku wszystkie klasy zostały odnowione, a rok później za fundusze uzyskane z gminy pomalowano wszystkie korytarze, naprawiono też dalszą część katedr szkolnych. Powoli tworzyła się też i rozrastała biblioteka uczniowska.
W dniach 9 – 16 lipca 1952 roku po raz pierwszy w historii szkoły odbyły się egzaminy dla uczniów klas siódmych z języka polskiego, matematyki i nauki o Polsce współczesnej. Przystąpiło do nich 76 uczniów i wszyscy uzyskali wynik pozytywny.
8 grudnia 1955 roku Michał Górniak został odwołany ze stanowiska kierownika szkoły. Wydział Oświaty powierzył tę funkcję długoletniemu nauczycielowi tej szkoły Izydorowi Michalskiemu. Dzięki jego postawie 1 kwietnia 1956 roku rozpoczęto dożywianie dzieci w świetlicy szkolnej. Przedsięwzięcie to finansował Wydział Oświaty w Wodzisławiu Śląskim. Kierowniczką świetlicy została Janina Szkudlińska. Kierownik Michalski propagował w swoje szkole turystykę. Powstało kółko chemiczne, matematyczne, recytatorskie, polonistyczne, teatralne, fotograficzne, filatelistyczne, szycia, taneczne, introligatorskie. Działał też chór szkolny. Przy pomocy Komitetu Rodzicielskiego, kopalni „Anna” oraz Inspektoratu Oświaty urządzono w szkole nowoczesną pracownię biologiczno – chemiczną.
W 1963 roku Kuratorium Oświaty w Katowicach zatwierdziło uchwałę Rady Pedagogicznej i Szkole Podstawowej nr 1 nadano imię kpt. Lucjana Szenwalda.
Izydor Michalski przepracował w pszowskiej szkole 45 lat, 18 lat pełnił funkcję kierownika szkoły, a 1 maja 1972 roku został jej pierwszym dyrektorem. Funkcję tę pełnił aż do przejścia na emeryturę 1 września 1972 roku. Był on wybitnym pedagogiem oraz społecznikiem.
Następnym dyrektorem szkoły został Eryk Utrata – długoletni nauczyciel Zasadniczej Szkoły Górniczej w Rydułtowach. Funkcję dyrektora pełnił on od 1 września 1972 roku do 31 sierpnia 1984 roku.
W latach 1975 – 1994 Pszów był dzielnicą Wodzisławia Śląskiego, miasta
w obrębie ówczesnego województwa katowickiego. Przed reformą administracyjną w 1975 roku Pszów stanowił gromadzką radę narodową. Wtedy też zmieniła się numeracja szkół z SP 1 na SP 11, SP 2 na SP 12, SP 4 na SP 14.
Dyrektor Utrata był inicjatorem zorganizowania przy szkole Izby Pamięci Tradycji Narodowej. W organizacji tego przedsięwzięcia pomógł mu przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego J. Paruzel. Była to najokazalsza izba w powiecie.
Dyrektor dbał o rozwój sportu, wybudował asfaltowe boisko z ogrodzeniem, tzw. zieloną salę. Zaadaptował też byłe mieszkania służbowe na sale lekcyjne, co nie było bez znaczenia dla właściwej działalności szkoły. Funkcjonował też ogródek biologiczny z działkami doświadczalnymi oraz gabinet terapii logopedycznej.
Eryk Utrata przeszedł na emeryturę w 1984 roku. Po nim dyrektorem szkoły został nauczyciel kultury fizycznej ze Szkoły Podstawowej nr 4 mgr Bogusław Szymczyk.
W okresie pełnienia swojej funkcji przeprowadził remont kapitalny obiektu. Urządzono wtedy przy bibliotece szkolnej czytelnię, zagospodarowano dwie sale lekcyjne, wymieniono instalację wodno – kanalizacyjną, wymalowano szkołę, przeprowadzono remont instalacji elektrycznej, położono w klasach nowe podłogi, wymieniono parapety zewnętrzne w oknach. Zmodernizowano też zaplecze bloku żywieniowego, wygospodarowano odrębne pomieszczenie dla gabinetu lekarskiego i dentystycznego z poczekalnią. Dobudowana została duża sala gimnastyczna z zapleczem, szatnie i pomieszczenie w którym do dnia dzisiejszego mieści się Izba Pamięci, nad którą obecnie opiekę pełni Towarzystwo Przyjaciół Pszowa. Dyrektor Szymczyk założył klasę sportową, która reprezentowała z sukcesami miasto w wielu zawodach sportowych miejskich, rejonowych i wojewódzkich w tenisie stołowym, sportach zimowych oraz lekkiej atletyce.
W 1996 roku dyrektor Szymczyk przeszedł na emeryturę.
Burmistrz Miasta Pszów Tadeusz Szczotok powierzył obowiązki dyrektora SP 1 Jerzemu Brzozie, nauczycielowi techniki, który był zastępcą B. Szymczyka. Zastępcą magistra Brzozy została mgr Renata Woźniak, nauczycielka biologii.
Nowy dyrektor rozpoczął swoją pracę od remontu łazienek, sanitariatów, kanalizacji (piony wodne), biblioteki, świetlicy, powstała salka do zajęć korekcyjnych, wyremontowano sanitariaty dla sprzątaczek oraz kuchnię. Bardzo ważny był remont dachu szkoły. Problemem szkoły była też ilość sal lekcyjnych. Urządzono sale lekcyjne na strychu, uczniowie mogą korzystać ze świetlicy, stołówki, biblioteki. Mimo tego nauczanie przebiegało w systemie zmianowym.
Sytuacja poprawiła się w 1999 roku, kiedy to weszła w życie reforma oświatyi powstały gimnazja.
W 2001 roku zakończyła się wymiana wszystkich okien. Dyrektor Brzoza dbał o to, by korytarze i sale lekcyjne były na bieżąco malowane. W okresie pełnienia swojej funkcji Jerzy Brzoza doprowadził do powstania w szkole siłowni oraz tzw. „małej sali gimnastycznej”. Wyposażona została także pracownia komputerowa.
W roku szkolnym 2001/2002 Renata Woźniak została dyrektorem gimnazjum, obowiązki zastępcy dyrektora SP 1 przejęła mgr Barbara Grabiec – Śliwka, nauczyciel matematyki, a po niej, od roku szkolnego 2007/2008 mgr Mirela Pośpiech - polonistka. Od roku 2014 dyrektorem SP1 jest Jacek Sowa – wieloletni nauczyciel wychowania fizycznego tej szkoły. Zastępcą dyrektora pozostaje M. Pośpiech.
Od 2001 roku rozpoczęła się w szkole realizacja programu, którego autorkami są polonistki mgr Brygida Bindacz, mgr Maria Dembowy, mgr Jadwiga Gomułka, mgr Mirela Pośpiech – „Niech żyje bal!”
W styczniu 2001 roku po raz pierwszy zorganizowano dla uczniów klas piątych „Bal u Zeusa.” Była to impreza będąca podsumowaniem cyklu mitologicznego przewidzianego programem w klasach piątych.
Po balu dla klas piątych polonistki zorganizowały „Bal baśni” dla klas czwartych i zabawę będącą podsumowaniem ścieżki regionalnej „Muzyka u Posamonika”. Były to wielkie przedsięwzięcia, bardzo praco i czasochłonne. Trzy imprezy w jednym roku zostały przeprowadzone tylko raz ze względu rozmach bali.
„Jedynka” jest szkołą dobrze postrzeganą w środowisku. Sukcesy naszych uczniów rozsławiają nie tylko szkołę ale przede wszystkim miasto.
Szkoła nasza bardzo dobrze pełni funkcję wychowawczą i opiekuńczą. Nie można jednak zapomnieć o funkcji kształceniowej. To również w Szkole Podstawowej nr 1 nie jest zaniedbane.
